Các món ăn trong tiệc cưới Miền Bắc

Dưới đây là một câu chuyện hay về tiệc cưới và ẩm thực các món ăn trong mâm cỗ cưới của người Miền Bắc được một người kể lại, từ thời rất xưa những năm 1970…cuộc sống hiện nay đã có nhiều đổi thay nhưng nét văn hóa trong các món ăn trong tiệc cưới thì vẫn luôn giữ được hương vị truyền thống.

Bánh chưng xanh không bao giờ thiếu trong các bữa cỗ cưới của làng tôi ngày trước, nước cốt lá dong riềng làm bánh luôn có màu xanh rất đẹp. Gói bánh, người làng tôi lấy lá dừa gập lại cài ghim tre làm khuôn chứ không dùng khuôn gỗ. Phải luộc bằng nước giếng khơi thì bánh mới ngon chứ không dùng nước mưa.

Năm 1974, chị tôi lấy chồng. Những năm chiến tranh, thực phẩm khan hiếm, mẹ tôi nuôi một con lợn để dành đến ngày chị lên xe …đạp ngày đón dâu. Chưa đầy mười tuổi, tôi không hiểu vì sao con lợn do chính nhà mình nuôi, mà khi thịt nó để làm cỗ cưới, các ông chú của tôi lại phải bỏ nó vào một cái bao chứa đầy tro bếp. “Để cho nó khỏi kêu, dân quân đến bây giờ”. Ông chú có lời giải thích ấy tên là Liêm, một vận động viên bóng chuyền nhưng nổi tiếng ở làng bởi tài nấu cỗ. Khi đó, người dẫn hễ nuôi lợn là phải bán cho nhà nước. Chữ “thu mua” chắc chắn có từ thời đó, thu trước, mua sau mà.

Trong đám cưới ấy tôi có nhiệm vụ đi xin lá dong riềng khắp xóm, mang về rửa sạch, xé nhỏ cho vào cối giã rồi vắt lấy nước. Thứ nước xanh đặc sánh và thơm phức ấy đem trộn vào gạo nếp để gói bánh chưng. Món bánh chưng ngon không bao giờ thiếu trong các bữa cỗ cưới của làng tôi ngày trước, nước cốt lá dong riềng làm bánh luôn có màu xanh rất đẹp. Gói bánh, người làng tôi lấy lá dừa gập lại cài ghim tre làm khuôn chứ không dùng khuôn gỗ. Còn khi luộc, ông Liêm bảo phải luộc nước giếng khơi thì bánh mới ngon, không dùng nước mưa, mặc dù nhà tôi có một bể nước mưa lớn.

Bánh chưng trong mâm cỗ người Miền Bắc

Làng trồng hoa nhưng bố mẹ tôi trồng cam và trở thành một nhà giàu! Trong góc nhà có một tủ lớn đựng bát đĩa và hàng trăm chiếc bát đĩa sứ cổ kim, thìa nĩa, nồi nhôm, mâm thau rất nhiều, cối đá, thớt nghiền đủ cả. Nhiều đám cưới trong làng đến nói khó, mẹ tôi lại cho mượn bát đĩa, nồi niêu. Bát “chiết yêu”, theo cách gọi của bà nội tôi, là chiếc bát sứ đáy nhỏ, nhưng miệng lại loe rộng để đựng canh miến. Đĩa “cây mai” men lam trổ chữ nho thì để bày giò chả. Nhớ lại, cỗ cưới của quê tôi rất nhiều giò.

Mỗi đám cưới, sau tiếng lợn kêu trong bao tải ít phút, đã thấy tiếng giã giò đôm đốp, những trai làng ngày thường cuốc đất trồng hoa giờ hai tay hai cái chày gỗ nhãn ra sức giã thịt thăn, thịt vai của con lợn vừa mổ để làm giò lụa. Giò lụa và giò thủ không có gì lạ, nhưng giò hoa và giò mỡ nhiều người còn chưa biết. Lấy một ít thịt đã giã nhuyễn, trộn mộc nhĩ, mỡ thái hạt lựu, bó thành giò, luộc lên và sau đó bọc ngòai bằng một lớp trứng tráng mỏng như giấy, đó là giò hoa. Còn giò mỡ thì đơn giản là miếng ba chỉ cuộn thành giò và luộc nhừ. Mùa đông miền Bắc những năm thiếu thốn, miếng giò mỡ luộc nhừ ăn với dưa cải nén, không gì có thể ngon hơn!

Qua câu chuyện trên chúng ta đã phần nào hiểu được cái hay, cái văn hóa rất đậm đà ngay cả trong các món ăn cũng thể hiện tình yêu, tình làng xóm….!